بردها و مدارات الکتریکی، قلب تپنده دستگاه‌ها و سیستم‌های الکترونیکی از جمله لوازم پزشکی، صنعتی و خانگی مختلف هستند. با گذشت زمان، این بردها ممکن است دچار ایراد یا آسیب شوند و نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند. تعمیر بردهای الکترونیکی می تواند یک کار چالش برانگیز باشد، اما با دانش و رویکرد صحیح می توان آن را با موفقیت انجام داد. در این مقاله به نکات و مراحل مهم و ضروری برای تعمیر بردهای الکترونیکی می پردازیم.
مراحل تعمیر برد الکترونیکی
در این بخش مراحل مهم تعمیر بردهای الکتریکی به ترتیب مورد بررسی قرار گرفته است:
1) شناسایی مشکل و جمع آوری اطلاعات
اولین قدم در تعمیر برد الکترونیکی، شناسایی دقیق مشکل است. برد را به دقت بررسی کنید تا علائم قابل مشاهده، مانند قطعات سوخته یا شکسته، شل شدن اتصالات، یا سوختن فیوزها مشخص شود. علاوه بر این، از ابزارهای تشخیصی مانند مولتی‌متر، اسیلوسکوپ و ذره بین برای شناسایی قطعات یا مدارهای معیوب استفاده کنید.
قبل از اقدام به تعمیر، تا حد امکان اطلاعات بیشتری در مورد برد و مشخصات آن جمع آوری کنید. به دفترچه راهنمای محصول، نمودارهای مدار و برگه اطلاعات اجزای مورد استفاده روی برد مراجعه کنید. درک مشخصات مدار الکتریکی و قطعات الکترونیکی به شما کمک می‌کند تا مشکل را به طور مؤثرتری تشخیص دهید و در صورت نیاز، قطعات جایگزین مناسب را انتخاب کنید.
2) ملاحظات ایمنی
کار با بردهای الکترونیکی به خصوص مدارهای گرم و دارای ولتاژهای بالا خطرناک است. با پوشیدن وسایل حفاظتی مناسب مانند دستکش و عینک ایمنی، می توانید از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید. قبل از شروع هر کار تعمیر، مطمئن شوید که منبع تغذیه برد قطع شده است و در یک محیط با تهویه مناسب کار کنید و مراقب تخلیه الکترواستاتیکی (ESD) باشید که می تواند به اجزای حساس مدار، آسیب برساند.
3) لحیم کاری و تعویض قطعه
تعمیر بردهای الکترونیکی، اغلب نیازمند لحیم کاری قطعات معیوب(دمونتاژ) و لحیم کاری جدید(مونتاژ) است. برای جلوگیری از رسیدن گرمای بیش از حد به قطعات الکترونیکی، از یک هویه لحیم کاری با کیفیت با دمای قابل تنظیم استفاده کنید. هنگام لحیم کاری اجزای جدید، اطمینان حاصل کنید که اتصالات سالم و تمیز باشند.
هنگام تعویض قطعات معیوب، مطمئن شوید که قطعات جایگزین با مشخصات قطعات اصلی مطابقت دارند. حتما به موارد مهمی همچون داشتن قطب و پلاریته، پیکربندی پین‌ها و هر الزام خاصی که در دیتاشیت‌ها ذکر شده است، توجه کنید. سپس، اتصالات را دوباره بررسی کنید و مطمئن شوید که قطعات به درستی در جای خود لحیم شده‌اند یا در سوکت‌های مربوطه خود قرار گرفته‌اند. در تصویر زیر، یک هویه هوای گرم را مشاهده می‌فرمایید.
4) تست و عیب‌یابی
پس از تعمیر برد، تست عملکرد مدار اهمیت بسیاری دارد. حتما در هنگام تست، شرایط مناسب را فراهم آورید تا در صورت وجود کم و کسر در تعمیر، دستگاه دوباره دچار ایراد و عیب نشود. به طور مثال می توانید ولتاژ ورودی را به آرامی بالا ببرید و جریان کشی مدار را تست کنید، یا از لامپ تست در مسیر مدار و موارد مشابه استفاده کنید.
5) مستند سازی و سازماندهی
نگه داری و برداشت مستندات مناسب در طول فرآیند تعمیر بسیار ضروری است. برای کمک به مونتاژ مجدد، قبل از جداسازی قطعات و هر گونه تغییر در مدار، عکس‌های واضح بگیرید و یا نقشه مدار را در محل عیب رسم کنید. مراحلی که دنبال کردید، اجزایی که جایگزین کردید و هر گونه تغییری که انجام دادید را مستند کنید. این مستندات در تعمیرات بعدی به شما کمک می‌کنند تا دوباره یک روند اشتباه را تکرار نکنید و دلایل خرابی متداول دستگاه‌ها را تشخیص دهید.
اشتباهات رایج در تعمیر برد
تعمیر بردهای الکترونیکی علاوه بر دانش، نیازمند تجربه بالا است و در طول تعمیرات ممکن است اشتباهات مختلفی توسط تعمیرکار صورت گیرد که مهم‌ترین آن ها در این بخش ذکر شده اند:
- عدم تشخیص صحیح ایراد برد
- عدم رعایت نکات ESD الکتریسیته ساکن به خصوص در مورد آی‌سی‌ها و ترانزیستورهای حساس به تماس دست
- گرم کردن بیش از حد قطعه و عدم توجه به دمای قابل تحمل قطعات
- تعویض قطعات با قطعه دیگر بدون توجه به مشخصات مدار و پلاریته قطعات
- عدم انجام تست‌های مختلف و شبیه سازی مدار تحت تمام شرایطی که قرار است در آن کار کند.
- عدم شستشوی مدار پس از اتمام تعمیر با مایع شستشوی برد الکترونیکی(مایع فلاکس) یا الکل
جمع بندی
در این مقاله، ابتدا مراحل تعمیر بردهای الکترونیکی به طور کامل و مورد به مورد ارائه و بررسی شد و توضیحات لازم برای هر مرحله از تعمیرات داده شد. در ادامه، اشتباهات متداولی که توسط تعمیرکاران ممکن است رخ بدهد به صورت موردی ذکر گردید تا هنگام تعمیرات و بعد از آن، نکات ذکر شده مورد بررسی قرار گیرد. تمامی موارد فوق را به صورت عملی همراه با نکات تجربی دیگر در مورد نکات و فوت و فن‌های کوزه‌گری در تعمیرات بردهای الکترونیکی به طور کامل در دوره جامع آموزش الکترونیک بررسی کرده ایم.
در پایان، ممنون که همراه ما بودید. هر سوال یا ابهامی در مورد مطالب ارائه شده در این مقاله دارید حتما در کامنت ها بنویسید، به تمام سوالات پاسخ داده میشه. اگه انتقاد یا پیشنهادی هم داشتید ممنون میشم با ما در میان بزارید.
