روغن لحیم(solder flux) ماده‌ای است که از آن در فرآیند لحیم کاری استفاده می‌شود. این روغن یک ماده خاص است که به عنوان ماده جداکننده و ضد اکسیداسیون در فرآیند لحیم کاری به کار می‌رود. هدف استفاده از روغن لحیم، جلوگیری از اکسیداسیون و تشکیل اکسید بر روی سطح فلزات است که ممکن است باعث کاهش کیفیت و قدرت اتصال لحیم شود. روغن لحیم به طور معمول از ترکیبات روغنی بسیار سبک و روغنهای معدنی تشکیل شده است. استفاده از روغن لحیم در نهایت منجر به بالا رفتن کیفیت لحیم کاری شده و از مشکلاتی مثل اکسیداسیون، آلودگی و تشکیل رسوبات مضر جلوگیری می‌کند.
روغن لحیم مایع
روغن لحیم مایع یا به عبارتی دیگر فلاکس (Flux)، ماده‌ای است که از آن در فرآیند لحیم کاری استفاده می‌شود. این ماده به صورت مایع و لزج بوده و بر روی سطح قطعات فلزی پاشیده می‌شود تا اتصال لحیم بهتری بین قطعات ایجاد کند. وظیفه اصلی روغن لحیم مایع یا فلاکس، پاکسازی سطح فلز و حذف لایه‌های اکسیدی موجود بر روی آن است. همچنین، فلاکس باعث تسهیل جریان لحیم و افزایش خواص مرطوب‌کنندگی لحیم می‌شود.
ترکیبات روغن لحیم
ترکیبات روغن لحیم می‌تواند بسته به نوع و کاربرد آن متفاوت باشد. اما در حالت کلی، روغن لحیم معمولاً از ترکیبات زیر تشکیل شده است:
الف) روغن‌ها
در روغن لحیم، از روغنهای معدنی مختلف مانند روغن پارافینیک، روغن نفتی، روغن سیلیکونی و روغنهای سنتتیک استفاده می‌شود. این روغن‌ها خاصیت ضداکسیداسیون و مرطوب‌کنندگی دارند.
ب) اسیدها
اسید بوریک، اسید استریک و اسید اولئیک معمولاً در ترکیبات روغن لحیم مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اسیدها به منظور پاکسازی سطح فلز و افزایش خواص مرطوب‌کنندگی به کار می‌روند.
ج) رزین‌ها
رزین‌های آلکیدی، رزین‌های فنولیک و رزین‌های مختلف دیگر می‌توانند در ترکیبات روغن لحیم به کار روند. رزین‌ها به عنوان مواد پایدار کننده برای فلاکس عمل می‌کنند.
د) فلوئوریدها
از فلوئوریدهای مختلف مانند فلوئورید آمونیوم و فلوئورید پتاسیم همراه با روغن لحیم استفاده می‌شود. این ترکیبات به عنوان فعال کننده سطح و برای کاهش تنش سطحی به کار می‌روند.
کاربرد روغن لحیم
روغن لحیم دارای کاربردهای مهمی است که در ادامه بیان شده است:
1) پاکسازی سطح
روغن لحیم با ویژگی‌های خود از جمله خواص مرطوب‌کنندگی و خواص ضد اکسیداسیون، برای پاکسازی سطح فلز قبل از لحیم کاری استفاده می‌شود. این روغن قادر است لایه‌های اکسیدی را از سطح فلز حذف کند و سطح را برای اتصال لحیم آماده کند.
2) آسان شدن فرایند لحیم کاری
روغن لحیم باعث تسهیل جریان لحیم بین قطعات فلزی می‌شود. با پوشش دادن سطح فلز با روغن لحیم، سیم لحیم به سهولت روی سطح فلزی پخش می‌شود و فرآیند لحیم کاری کیفیت بهتری پیدا می‌کند.
3) جلوگیری از اکسیداسیون
روغن لحیم به عنوان یک ماده ضداکسیداسیون عمل می‌کند و از تشکیل اکسید بر روی سطح فلز جلوگیری می‌کند. این اکسیدها ممکن است عملکرد لحیم کاری را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت اتصال را کاهش دهند. با استفاده از روغن لحیم، این مشکل کاهش می‌یابد.
4) محافظت در برابر آلودگی
روغن لحیم می‌تواند در برابر آلودگی و مواردی مانند خاک، رسوبات و ذرات معلق از برد الکترونیکی محافظت کند. این آلودگی‌ها ممکن است به لحیم‌ها و اتصالات فلزی آسیب برسانند، اما با استفاده از روغن لحیم، می‌توان این مشکل را کاهش داد.
5) جلوگیری از تنش سطحی
روغن لحیم می‌تواند تنش سطحی را در فرآیند لحیم کاری کاهش دهد. این تنش سطحی ممکن است منجر به خرابی در اتصالات لحیمی شود. اما با استفاده از روغن لحیم، این خطر کاهش می‌یابد.
جمع بندی
در این مقاله، ابتدا روغن لحیم و ویژگی‌های آن توضیح داده شد. سپس، نکات مهمی در مورد روغن لحیم مایع و همچنین ترکیبات آن ارائه گردید. در نهایت کاربرد روغن لحیم و تاثیرات مهم آن در لحیم کاری مورد بررسی قرار گرفت. تمامی موارد فوق همراه با نکات تجربی دیگر در مورد روغن لحیم و نحوه استفاده از آن به طور کامل در دوره جامع آموزش الکترونیک بررسی کرده ایم.
در پایان، ممنون که همراه ما بودید. هر سوال یا ابهامی در مورد مطالب ارائه شده در این مقاله دارید حتما در کامنت ها بنویسید، به تمام سوالات پاسخ داده میشه. اگه انتقاد یا پیشنهادی هم داشتید ممنون میشم با ما در میان بزارید.
منابع: EMS Solutions Candor Industries
