دیودها یکی از قطعات مهم در صنعت الکترونیک هستند که جریان الکتریکی را در یک جهت عبور داده و در جهت مخالف مسدود می کنند. برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها و عیب یابی مشکلات مدار، انجام صحیح تست دیود بسیار مهم است. با توجه به این مسئله، در این مقاله به بررسی نحوه تست دیود با استفاده از مولتی متر پرداخته‌ایم.
تست دیود با مولتی متر
به طور معمول برای تست دیودها با استفاده از مولتی متر دو روش اساسی وجود دارد:
الف) حالت تست دیود: تقریباً همیشه بهترین روش است.
ب) حالت تست مقاومت: معمولاً فقط در صورتی استفاده می شود که مولتی‌متر مجهز به حالت تست دیود نباشد.
استفاده از مولتی متر در حالت تست دیود
برای تست دیود با استفاده از مولتی متر، بایستی ابتدا مطمئن شد که آیا مولتی‌متر قابلیت تست دیود را دارد یا خیر. معمولا در حالت تست دیود، مولتی متر یک ولتاژ کوچک را در خروجی ایجاد می کند و مقدار ولتاژ را در صفحه نمایشگر نشان می دهد.
برای استفاده از وضعیت تست دیود مراحل زیر بایستی رعایت گردد:
1) تغذیه مدار خاموش باشد.
2) پس از قطع تغذیه، اصولا نباید ولتاژی بر روی دیود وجود داشته باشد. در صورت وجود ولتاژ، خازن اصلی مدار بایستی با استفاده از یک مقاومت یا به روشی امن تخلیه شود.
3) در این مرحله، مولتی متر را در وضعیت تست دیود قرار دهید.
4) پروب های مولتی متر را به صورت بایاس مستقیم به دیود متصل نمایید، یعنی پراب قرمز به آند دیود و پراب مشکی به کاتد دیود (سر خط دار دیود) وصل شود. حال، مقدار ولتاژ نمایش داده شده را ثبت کنید. این همان ولتاژ فوروارد یا هدایتی دیود است.
5) در این مرحله اتصال پروب ها به دیود را برعکس کنید (بایاس معکوس). یعنی پراب مشکی به آند دیود و پراب قرمز به کاتد دیود (سر خط دار دیود) وصل شود. در این حالت نیز، عدد نمایش داده شده را ثبت نمایید.
تجزیه و تحلیل نتایج تست دیود
یک دیود سالم، در حالت هدایت مستقیم (فوروارد)، افت ولتاژی در حدود 0.5 تا 0.8 ولت را برای دیودهای سیلیکونی متداول نشان می دهد. همچنین، در برخی از دیودهای ژرمانیوم این افت ولتاژ بین 0.2 تا 0.3 ولت خواهد بود.
در وضعیت بایاس معکوس، برای یک دیود سالم مولتی متر مقدار OL را نمایش خواهد داد.
برای تشخیص دیود ناسالم، کافی است دقت کنیم که اگر در تست های گفته شده، در هر دو جهت بایاس مستقیم و معکوس مولتی متر OL و یا در هر دو جهت ولتاژ کوچک را نمایش دهد، در این صورت دیود مورد نظر دچار خرابی شده و بایستی تعویض شود.
تست دیود در وضعیت اندازه گیری مقاومت
در صورتیکه مولتی‌متری که داریم، وضعیت تست دیود را ندارد، می توان از طریق روش زیر تست دیود را انجام داد:
1) ابتدا مطمئن شوید که تغذیه مدار خاموش است و ولتاژی در دیود وجود ندارد.
2) سلکتور مولتی متر را روی حالت مقاومت (Ω) قرار دهید.
3) پروب های مولتی متر را یک بار به حالت بایاس مستقیم و بار دیگر در حالت بایاس معکوس متصل نمایید.
در این مرحله، با بایاس مستقیم دیود در حالت تست مقاومت در صورتیکه مقدار عدد خوانده شده در محدوده ی چند صد اهم تا چند مگا اهم بود و در حالت بایاس معکوس مقدار OL نمایش داده شد، دیود مورد نظر به احتمال قوی سالم است.
با این وجود، در صورتیکه عددهای نمایش داده شده در بایاس مستقیم و معکوس مشابه یکدیگر بودند، دیود مورد نظر ناسالم خواهد بود و بایستی تعویض شود. این مورد نشان می دهد که یا دیود در هر دو حالت اجازه عبور جریان می دهد و یا از هر دو طرف مسیر جریان را قطع کرده است که نشان دهنده ی ناسالم بودن دیود می باشد.
جمع بندی
جمع بندیدر این مقاله، دیود و نقش اساسی آن ها در مدارهای الکترونیکی توضیح داده شد و سپس نحوه تست دیود با استفاده از مولتی متر در دو حالت وضعیت تست دیود و تست مقاومت توضیح داده شد. همچنین، نحوه تشخیص دیود سالم و ناسالم مورد بررسی قرار گرفت.
تمامی موارد فوق را به صورت عملی همراه با نکات تجربی دیگر در مورد دیودها و انواع آنها و نکات عملی مربوط به هر کدام به طور کامل در دوره جامع آموزش الکترونیک بررسی کرده ایم.
در پایان، ممنون که همراه ما بودید. هر سوال یا ابهامی در مورد مطالب ارائه شده در این مقاله دارید حتما در کامنت ها بنویسید، به تمام سوالات پاسخ داده میشه. اگه انتقاد یا پیشنهادی هم داشتید ممنون میشم با ما در میان بزارید.
منابع: Electrical 4U ElectronicsHub
